O lampach  czyli co się zmieniło dzięki LEDom

Zalety, wady, pułapki.Upowszechnienie diody LED jako źródła światła - znacznie zmieniło możliwości oświetleniowe. Tak naprawdę - większość konsumentów nie zdaje sobie sprawy z tego - jakie to daje możliwości.

Żarówka Edisona (który wcale jej nie wynalazł tylko sprytnie podkradał istniejące pomysły) , choć oczywiście była i nadal jest wielkim osiągnięciem cywilizacji, w obecnych czasach jest mocno przestarzałym urządzeniem. Prostym, łatwym w budowie i tanim - ale strasznie  nieekonomicznym, bardzo mało wydajnym  i okropnie niepraktycznym. Źródło światła, w którym większość pobieranej energii jest zamieniana na ciepło - to kompletny przeżytek. 

Co zmieniła świetlówka
Wynalezienie świetlówki, w latach 30 ubiegłego wieku było sporym przełomem - bo udało sie skonstruować źródło światła które ma sporo zalet w stosunku do żarówki. Znacznie mniejszy pobór mocy, w stosunku do emitowanej ilości światła,  znacznie dłuższa żywotność,  w zasadzie dowolny kolor  jakim mogą świecić. Ale za tym poszły też wady - świetlówki tak naprawdę emitują promieniowanie UV, które za pomocą luminoforu jest zamieniane na światło widzialne. Część tego UV jednak się przedostaje na zewnątrz świetlówki - co po pierwsze jest szkodliwe dla wzroku, po drugie - powoduje szybsze starzenie przedmiotów - w szczególności plastików.

Właściwości światła ze świetlowki
Świetlówki dają światło stroboskopowe (czego normalnie nie widać, ale już bardzo widać gdy coś sie obraca) - co uniemożliwiało oświetlanie nimi hal fabrycznych, gdzie pracują np. obrabiarki. Dlaczego? Bo nie można nimi oświetlać przedmiotów obracających się.  Przy niektórych prędkościach obrotowych można odnieść wrażenie że jakiś przedmiot który tak naprawdę szybko sie kręci - jest nieruchomy.  Dodatkowo efekt stroboskopowy  działa szkodliwie i męcząco dla wzroku. Dalej - świetlówki zawierają rtęć - czyli silną truciznę. Specjalny recycling jest wiec niezbędny.  Brak możliwości stosowania ściemniaczy. Długi czas zapłonu (no to akurat dzięki zapłonnikom elektronicznym udało sie w ostatnich latach znaczni ulepszyć), mała odporność na włączanie - wyłączanie.  A no i co oczywiste - długie toto i niepraktyczne, łatwo stłuc. To tak z grubsza... Pomimo tylu wad, to jednak był postęp.

A - jedna fajna funkcja świetlówek. Bardzo dobrze spisują się w filmach s/f czy horrorach. 
Pojedyncza, nieregularnie błyskająca świetlówka w długim czarnym korytarzu... tego nie odda żadne inne źródło światła…

Powstanie żarówki halogenowej
Żarówki halogenowe - tak naprawdę to chyba krok wstecz, owszem, wydajniejsze toto niż żarówka klasyczna, ale prądu nadal pobiera dużo,  ma pewne zalety jeżeli chodzi wydajność ale to nie jest krok we właściwą stronę. Śmieszy mnie, że Unia wycofuje z handlu coraz to słabsze zwykłe żarówki, a w ich miejsce pozwala stosować fikuśne zamienniki halogenowe. To tak jakby mieć wybór między dżumą a cholerą. 

Powstanie żarówki LED- prawdziwy przełom
Dobrze że wymyślono oświetlenie ledowe, bo nadal tkwili byśmy tak naprawdę w oświetleniowym XIX (słownie dziewiętnastym) wieku!!!
Oczywiście pierwsze co zrobiono - gdy juz dioda LED w kolorze białym zaczęła być już na jako takim poziomie jasności - zaczęto produkować zastępniki klasycznych żarówek. Trwało to dosyć długo, zanim pierwsza żarówka ledowa zaczęła być godnym następcą klasycznego oświetlenia.

Oświtlenie led konkurencją dla świetlówek
Ale jak to już się zaczęło udawać - udało się "podrobić" świetlówkę. Oczywiście nie od razu, ale obecne świetlówki LEDowe  są znacznie wydajniejsze niż klasyczne. Uprościła się też elektronika oprawy - kiedyś to był  dławik plus starter, potem statecznik elektroniczny - a teraz w zasadzie wystarczy tylko jakiekolwiek mocowanie.... i juz możemy świecić. To jest nawet prostsze niż w zwykłej żarówce, gdzie bez gniazdka z odpowiednim mocowaniem - nic sie nie wskóra.


Dowolność formy źródeł światła LEDowego

Skoro już te dwa źródła światła udało sie unowocześnić - to wreszcie się okazało że nie trzeba sie ograniczać do klasycznych kształtów - rury świetlówki, bańki żarówki. Wręcz naturalnie - że pojawiły się oprawy - plafony (już bez żarówki w środku) czy kasetony - do montażu w sufitach podwieszanych.

Coś nieznanego czyli taśma LED
Taśmy LED - to prawdziwa rewolucja - bo nie przypomina żadnego wcześniej istniejącego źródła światła. Małe wymiary, bezpieczne napięcie zasilania, stosunkowo niewielka ilość emitowanego ciepła, dowolne kolory świecenia, łatwość instalacji - same zalety. Oczywiście po zwykłych taśmach - pojawiły sie zalewane silikonem czyli o podwyższonej odporności na wodę. A obecnie, szczyt techniki - taśmy wodoodporne pokryte lakierem NANO, naprawdę odporne na wodę , a pozbawione wad taśm zalewanych tzw. "silikonem".  W większości wypadków nie jest to obecnie silikon tylko jakieś poli-cośtam, co wyżera podłoże taśm, twardnieje na mrozie, i powoduje że taśmy zalewane to pułapka...  ale o tym w innym rozdziale.
Osobliwe formy
Jak juz sie odrywamy od klasycznych kształtów żarówek i świetlówek - to mamy jeszcze ciekawe wynalazki. Jeden – to węże ledowe, czyli coś co istniało już od bardzo dawna, ale w postaci żaróweczkowej. Czyli rurka z igielitu, a w niej połączone szeregowo żaróweczki, albo w jednym kolorze, albo w kilku. Było to kiedyś dosyć popularne, ale strasznie niepraktyczne, bo przepalenie jednej żaróweczki powodowało że nie świeci cały odcinek – metry czy dwa. I praktycznie – nienaprawialne. Teraz – stworzono odpowiednik tego samego węża – ale opartego o diody. Znacznie mniej podatnego na przepalanie, i z większymi możliwościami jeżeli chodzi o zmianę koloru.

Ale to jest takie sobie. Rozwinięciem techniki węża ledowego są neony LED FLEX, które to  z kolei mogą wyprzeć klasyczne neony gazowe. Nie wszędzie, i nie zawsze bo jednak klasyczny neon gazowy pozwala na dowolne wyginanie i kształtowanie- ale w wielu przypadkach można go zastąpić, i użyć w wielu innych miejscach. No i neon ledowy nie tłucze się.... Dodatkowo, dzięki diodom RGB może świecić dowolnym kolorem, a tego już nawet neon gazowy nie potrafi.
Takie wynalazki jak świecące kostki brukowe to w zasadzie niemal oczywista sprawa - skoro udało sie tyle innych rzeczy. W zasadzie w tym momencie udało sie  oderwać od klasycznych kształtów, i klasycznych ograniczeń. Dzięki diodom COB możemy tworzyć żarówki czy naświetlacze, dzięki diodom SMD tworzyć świetlówki, a dzięki filamentom - udawać klasyczne żarówki w bańce. 
Dla branży reklamowej - to złote czasy. Podświetlenie plafonów reklamowych - kiedyś świetlówkami, potem na  taśmami led - a teraz modułami. Elastyczne, wygodne,  wodoodporne.  Albo litery 3D - dzięki wewnętrznemu podświetleniu można osiągać naprawdę rewelacyjne efekty. Reklamy mogą mieć w zasadzie dowolne kształty. I świecić dowolnym kolorem. 
PB